“Thà chết tự do còn hơn sống nô lệ” là lời kêu gọi của ai?

Lời kêu gọi “Thà chết tự do còn hơn sống nô lệ”:

Ở miền Nam, bám theo gót quân Anh, giặc Pháp trở lại Sài Gòn – Chợ Lớn rồi nổ súng tấn công mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai, mở rộng chiến tranh ra khắp các tỉnh Nam Bộ và cực nam Trung Bộ.

Ngày 29 tháng 9 năm 1945, Hồ Chủ tịch ra lời kêu gọi đồng bào Nam Bộ và nhân dân cả nước “Thà chết tự do còn hơn sống nô lệ”. Ngày 23 tháng 11, cả nước tổ chức “Ngày Nam Bộ kháng chiến”. Hưởng ứng lời kêu gọi của Hồ Chủ tịch, các tỉnh Khu 4 lập ngay “Phòng Nam Bộ” ghi tên những người tình nguyện vào Nam chiến đấu và tổ chức các đơn vị Nam tiến. Các địa phương thành lập Ủy ban ủng hộ chiến sĩ Nam Bộ, lập “Quỹ Nam Bộ”, tổ chức “Ngày kháng chiến”, “Ngày nỗ lực sản xuất”.

Sau ba ngày quân Pháp nổ súng ở Sài Gòn, ngày 26 tháng 9 năm 1945, chuyến xe lửa đầu tiên chở đoàn quân Nam tiến chuyển bánh vào Nam. Chuyến thứ nhất chở một chi đội từ Hà Nội vào đến ga Thanh Hóa được tăng cường thêm một đại đội, đến ga Vinh thêm hai đại đội, đến Quảng Trị thêm một đại đội và đến ga Huế thêm một đại đội nữa.

Các đơn vị Nam tiến của các tỉnh Khu 4 được phân công chiến đấu ở nhiều vùng. Các đại đội Thanh Hóa, Quảng Trị chiến đấu ở cực nam Trung Bộ; đại đội Hà Tĩnh, đại đội Thừa Thiên chiến đấu ở Nha Trang; đại đội Nghệ An chiến đấu ở Buôn Ma Thuột. Nhiều đơn vị ngay từ những ngày đầu khi mới vào Nam đã chiến đấu anh dũng, lập công xuất sắc. Trong một trận phục kích ở đèo Phượng Hoàng, ngày 27 tháng 10 năm 1945, đại đội Thừa Thiên bắt toàn bộ quân Nhật trên 18 xe hành quân từ Tây Nguyên theo đường 21 về Ninh Hòa. Sau khi ta giải thích chính sách, thả cho chúng về, quân Nhật đã giao lại cho đơn vị 240 khẩu súng và nhiều đạn dược.